Prijsafspraken, driedubbellevens, diefstal
Luister naar het ongelofelijke verhaal van Mark Whitacre in deze aflevering van This American Life voor een schoolvoorbeeld van een psychopaat.
Iemand die op hoog niveau in een bedrijf kan meedraaien, vertrouwd wordt door zijn collega’s die op mondiaal niveau frauderen met prijsafspraken, die er geen enkele moeite mee heeft om daarnaast in een dubbelrol te zitten als informant voor de FBI. De FBI zou toch op de hoogte moeten zijn van hoe psychopaten in elkaar zitten. Als iemand zo goed kan liegen (zonder er emotioneel onder te lijden), dan zou je toch op je hoede moeten zijn. En niet verbaasd zijn als je informant zelf ook veel te verbergen heeft. Als hij dan opbiecht dat hij 500.000 dollar heeft achtergehouden, geloven ze dat dat alles is. Natuurlijk niet. Een psychopaat doet alles altijd alleen voor zichzelf, hij zal dus gedacht hebben dat hij beter dit kan opbiechten omdat hij voorziet dat het binnenkort toch wel uit zal komen.
Hoe verder het verhaal vordert, hoe meer hij zich laat kennen. Hij gaat op een gegeven moment iedereen om zich heen beschuldigen, zoals zijn advocaat en de mensen bij de FBI waar hij al die tijd mee samen heeft gewerkt.
Nog meer kenmerken:
- Het komt niet in hem op dat hij betrapt zou kunnen worden.
- Geen angst
- Als hem gevraagd wordt ‘wat voelde je toen’ geeft hij geen antwoord waarin hij iets van gevoel benoemt. Hij noemt alleen wat feiten: ‘Ja, je houdt iedereen voor de gek, dat is een rare situatie’.
- Hij vertelt over dat hij ‘gek’ werd op een gegeven moment, dat hij ’s nachts in de regen bladeren ging blazen. Maar in dat verhaal vertelt hij niets over zijn gevoel, over waarom hij dat deed en verwijst naar zijn vrouw: ‘Vraag maar aan mijn vrouw en kinderen, het is echt zo’.
Het mooie van dit verhaal is dat het voor de verandering eens een keer goed is afgelopen. De psychopaat is niet de lachende derde. Hij heeft 10 jaar gekregen, en daarnaast zijn de andere frauderende zakenmannen ook berecht.
Ook mooi aan dit verhaal is dat het allemaal begonnen lijkt te zijn door zijn vrouw die er op aandrong om het verhaal aan de FBI te vertellen. Geeft hoop dat je als individu een verschil kan maken.
Tegen het einde van de podcast zegt de presentator dat Mark Whitacre er goed uitziet ondanks het feit dat hij in de gevangenis zit; ‘prison suits him’. Net als kleine kinderen hebben psychopaten heldere grenzen nodig…